Detail

Inleiding

 

1.            Voorwoord

 

In juli 2018 werd door de gemeente Bunschoten aan VADA Archieven opdracht gegeven tot het bewerken en inventariseren van het archiefblok van de gemeente Bunschoten over de periode 1991-2000. De daadwerkelijke start van de werkzaamheden was in september 2018 en deze hebben geduurd tot in mei 2019. Het geïnventariseerde archiefblok werd in mei 2019 opgeleverd aan de gemeente Bunschoten. Het beschreven archief is opgenomen in de archiefbewaarplaats van de gemeente Bunschoten.

In het tweede hoofdstuk wordt in het kort iets verteld over de geschiedenis van de gemeente, waarvoor de opdrachtgever er voor gekozen heeft om deze zelf uit te voeren. Het derde hoofdstuk vertelt iets over de geschiedenis van het geïnventariseerde archiefblok. Het vierde hoofdstuk is de verantwoording van de werkzaamheden, waarbij de opdrachtgever er voor gekozen heeft om zelf de beperkingen van de openbaarheid te bepalen.

 

2.            Geschiedenis van de organisatie

Voorgeschiedenis:
De gemeente Bunschoten ligt in het noordoosten van de provincie Utrecht.  Ze bestaat uit de drie kernen Bunschoten,Spakenburg en Eemdijk. Bunschoten en Eemdijk waren oorspronkelijk agrarische gemeenschappen. Spakenburg is van oorsprong een vissersplaats. De ovale vorm van het middeleeuwse Bunschoten is nog steeds goed te herkennen. Het westelijk deel hiervan wordt sinds 1967 beschermd conform de Monumentenwet.

Na de oorlog zijn, zoals in vele gemeenten, aan de randen van de oude kernen van Bunschoten en Spakenburg grote nieuwbouwwijken en industrieterreinen verrezen. In 1956 werd door het college van Gedeputeerde Staten het ‘Uitbreidingsplan in hoofdzaak’ vastgesteld, waarna in 1961 het bestemmingsplan Spakenburg-West en in 1962 het bestemmingsplan Zuidwenk werden vastgesteld. Diverse andere plannen zouden nog volgen. Eemdijk is nauwelijks van karakter veranderd. Ook het polderlandschap heeft zijn uiterlijk nog steeds bewaard. Op 1 januari 1974 werd een gedeelte van de opgeheven gemeente Hoogland bij de gemeente Bunschoten gevoegd, waardoor het oppervlak groeide van 2.317 hectare naar 3.220 hectare.

De bevolking groeide na de oorlog langzaam maar gestaag. In 1947 telde de gemeente 6.537 inwoners, in1973 waren dat er 12.406. Een relatief sterke bevolkingsgroei in 1973 was een gevolg van het in dat jaar genomen ‘Gooi-besluit’, waardoor ook bewoners van Het Gooi zich in de gemeente mochten vestigen. Ook de verwerving in 1974 van een deel van het grondgebied van de voormalige gemeente Hoogland zorgde voor een opvallende bevolkingsaanwas.

Na de afsluiting van de Zuiderzee in 1932 werden op grond van de Zuiderzeesteunwet diverse industrieën gevestigd. Enkele voorbeelden hiervan zijn de Hollandse Knopenfabriek, schoenenfabriek Knoek en Ros en Polynorm. Hierdoor werd arbeid geschapen voor de talloze werkloze vissers en voor de arbeiders die voorheen werkten in fabrieken buiten Bunschoten en Spakenburg. Sinds eind zestiger jaren werden veel gastarbeiders tewerkgesteld. Spakenburg heeft diverse visverwerkingsbedrijven, die ook naar het buitenland exporteren.

In 1956 begon men met de voorbereidingen van de bouw van een gemeentelijke rioolwaterzuiveringsinstallatie aan de Groeneweg, welke in 1970 in gebruik werd genomen. Enkele jaren later werd de installatie overgedragen aan de provincie, vanwege een andere taakverdeling op het gebied van waterzuivering. In 1961 begonnen de voorbereidingen van de bouw van een rioolgemaal aan de Zuidwenk en daarna aan de Vondelstraat.
De haven van Spakenburg heeft na afsluiting en gedeeltelijke inpoldering van de Zuiderzee een voornamelijk recreatieve functie gekregen. In 1970 werd een jachthaven geopend.

In 1983 wordt Bunschoten 600 jaar stad groots gevierd mede door het bezoek tijdens de feestelijkheden van HKH Prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven met hun kinderen, die met De Groene Draeck de haven van Spakenburg aandeden. Door de Bedrijvenkring werd ter gelegenheid van 600 jaar stad een cadeau aangeboden aan de gemeente nl. het carillon dat in het centrum van Spakenburg is geplaatst.

In de periode van 1981-1990 is Bunschoten-Spakenburg flink uitgebreid met nieuwe woonwijken, o.a. Bikkersvaart en Blokhuiswetering. Er heeft in deze periode heel veel verkoop van bouwgrond plaatsgevonden, zowel aan projectontwikkelaars als aan particulieren.

1991-2000

Ook in het tijdvak 1991-2000 zijn er nieuwe woningbouwplannen ontwikkeld, maar nu voornamelijk aan de oostkant van de gemeente. Voor het realiseren van de plannen Koenraadswetering en Rengerswetering werden veel gronden aangekocht. De voormalige melkfabriek Eemlandia werd ook aangekocht voor herbestemming en ontwikkeling van woningbouw op de omliggende terreinen. Veel bouwgrond werd verkocht aan particulieren in de plannen Blokhuiswetering, Ongerweges en Koenraadswetering-Noord. Ook op de industrieterreinen De Kronkels en Zuidwenk werden veel kavels verkocht aan bedrijven.

De gemeentelijke organisatie werd gereorganiseerd naar een sectorenmodel. Als gevolg van een gevoerde kerntakendiscussie werd eind jaren negentig het gemeentelijk woningbedrijf verkocht aan Stichting Woningcorporaties Het Gooi en Omstreken.

Voor de eerste keer werd een trouwlocatie buiten het gemeentehuis aangewezen, de gemeentelijke visafslag.

In Koenraadswetering werd een nieuwe school voor voortgezet onderwijs gebouwd, het Farel/Meerwegencollege ter vervanging van de oude school Sytwende aan de Talmastraat.

Ter bevordering van het behoud van erfgoed en cultuur werd er een cultuurprijs ingesteld die jaarlijks werd uitgereikt aan een persoon of instelling die zich zeer verdienstelijk had gemaakt op dat gebied. Aan de Bikkersweg verrees muziekcentrum/korengebouw De Samenklank.

Op het gebied van recreatie vond de nieuwbouw plaats van zwembad De Duker. Bij de Westdijk aan het randmeer werd een recreatieterrein ingericht met een ligweide en een strand.

 

 

3.            Geschiedenis van het archief

 

Het geïnventariseerde archiefblok omvat de periode 1991-2000. Het is een ‘normaal’ tienjarenblok, in de zin dat de cesuur niet bepaald werd door een grote verandering in de archiefvorming of een verandering in de organisatie. Het voorgaande archiefblok 1981-1990 is reeds geïnventariseerd, en het nakomende archiefblok omvat de periode 2001-2010.

De oorspronkelijke toegang via Decos is in 2015 geconverteerd naar het zaaksysteem Perfectview. Voor de bewerking van het archief is in 2018 vanuit het zaaksysteem de toegang geëxporteerd naar een Excel-spreadsheet. De gebruikte archiefcode was in de regel de Basisarchiefcode zoals die van toepassing was vanaf 1992. Enkele dossiers uit de jaren 1990 en 1991 waren nog geklasseerd op een oudere code. De stukken waren materieel verzorgd in die zin dat de nietjes en andere metalen al verwijderd waren. Anno 2018 was de omvang van het archief 550 dozen, ca. 68 meter.

In 1997 werd een nieuwe Archiefverordening opgesteld, om te voldoen aan de Archiefwet 1995. Na opmerkingen van de provinciale archiefinspecteur en de gemeentearchivaris, werd in 1998 een nieuwe Archiefverordening en een Besluit Informatiebeheer vastgesteld. In 1995 werd de stadsarchivaris van Amersfoort aangewezen als archivaris van de gemeente Bunschoten. In 1997 vertrok dhr. Ph. Maarschalkerweerd en werd dhr. F.W.J. van Kan aangesteld als gemeentelijke archivaris.

 

In 1999 werd van de provinciale archiefinspecteur goedkeuring gekregen voor de verbouw- en herinrichtingsplannen van de archiefbewaarplaats. Het oud-archief was in deze periode in bewerking en opslag bij het regionaal archief te Amersfoort.

Het archiefblok 1991-2000 is altijd opgeslagen geweest in de goedgekeurde archiefbewaarplaats van het stadhuis aan de Stadsspui 1 te Bunschoten.

 

4.            Bewerking van het archief

 

Onderdeel van de opdracht was om qua selectie van het archief, en indeling van de inventaris zoveel mogelijk te werken conform de voorgaande archiefblokken. Buiten de bewerking vielen de series bouwvergunningen, hinderwetvergunningen en personeelsdossiers, alsmede het archief van de ambtenaar van de burgerlijke stand. 

De rubrieksindeling in deze inventaris is, omwille van de eenduidigheid, zoveel mogelijk gelijk aan de indeling van de voorgaande inventarissen over de perioden 1811-1946, 1947-1980 en 1981-1990. Over het algemeen zijn binnen een rubriek de omschrijvingen chronologisch gerangschikt. In sommige rubrieken is gekozen voor een - logische - alfabetische rangschikking (straat-, wijknamen, bv. bij wegen, bodemonderzoeken, bestemmingsplannen etc.)

De selectie tot vernietiging is voor de archiefbescheiden tot en met 1995 gebeurd conform de “Lijst van voor vernietiging in aanmerking komende stukken in gemeentearchieven” uit 1983. Voor de stukken van na 1995 is gebruik gemaakt van de “Selectielijst van archiefbescheiden van gemeentelijke en intergemeentelijke organen, opgemaakt of ontvangen vanaf 1 januari 1996. De voor vernietiging geselecteerde dossiers en stukken werden apart gelegd en gecontroleerd door de afdeling DIV, waarna er zo nodig werd overlegd met de betreffende vakafdeling. En indien nodig werd de selectie aangepast. Van deze stukken is een vernietigingslijst opgesteld en aangeleverd.

De inventaris werd opgesteld met behulp van het programma Atlantis. Gedurende de bewerking werd aan de afdeling DIV periodiek gevraagd om de inventaris te controleren, en de opmerkingen werden verwerkt. Tijdens de bewerking werden archiefstukken waarvan de besluitvorming vóór of na de looptijd van het archiefblok lag, afgezonderd en overgedragen aan de afdeling DIV.

Voor zover nodig werden de stukken materieel verzorgd, en voorzien van zuurvrije omslagen en hechtmaterialen en verpakt in zuurvrije dozen. Na bewerking bleef er ca. 48 meter over.

Tijdens de bewerking zijn we gestuit op twee archieven van lokale instellingen, en wel van Stichting museum ’t Vurhuus en van de Vereniging Samenwerking Bunschoten – Mosina. Deze zijn beschreven en opgenomen in de inventaris als gedeponeerd archief. Het is niet bekend in hoeverre het gaat om complete archieven. Deze archieven zijn na afloop van de betreffende projecten in bezit gekomen van de gemeente via de ambtelijk secretarissen die aan de Stichting en Vereniging waren toegevoegd.

 

 

 

5.            Openbaarheid en overbrenging

 

Als archiefbescheiden naar een archiefbewaarplaats worden overgebracht, worden ze openbaar, tenzij bij de overbrenging beperkingen zijn gesteld aan de openbaarheid. Deze beperkingen op grond van de Archiefwet art. 15 lid 1 kunnen zijn:

• Eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer
• Belang van de Staat of zijn bondgenoot
• Anderszins voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen danwel van derden.

De beperking van de openbaarheid kan worden opgeheven als de archivaris van de gemeente Bunschoten, na een schriftelijk ingediend verzoek van de onderzoeker, hiertoe mocht besluiten. Het archiefblok 1991-2000 bevat enkele dossiers die voor een bepaalde tijd van openbaarheid zijn uitgesloten. Dit is op de doos/map vermeld en in de applicatie Atlantis aangegeven bij de beschrijving van het dossier. Een Besluit beperking openbaarheid zal door de zorgdrager worden genomen en als bijlage bij de Verklaring van overbrenging worden gevoegd. Het betreft de volgende inventarisnrs.:

1486, openbaarheid beperkt tot 2072

1934, openbaarheid beperkt tot 2076

2028-2049, openbaarheid beperkt tot 2067-2068

2050-2086, openbaarheid beperkt tot 2069-2074

2087-2111, openbaarheid beperkt tot 2075-2076.

De AVG is van toepassing daar waar sprake is van de aanwezigheid van (bijzondere) persoonsgegevens in de archieftoegang of metagegevens.